Onze ministers hebben een daadkrachtig bericht aan de Tweede Kamer geschreven. Het aantal thuiszitters stijgt alleen maar, na vijf jaar passend onderwijs. Maar de komende zes maanden moet daar even gauw verandering in komen. De eindsprint noemen de ministers het.
Wat kunnen de ministers anders dan weer een hele reeks beloftes doen? We gaan het zus doen en zo. En dan gaat het straks heus beter.
De ministers begrijpen echter niet hoe het kan dat er meer thuiszittende kinderen terug naar school worden geleid maar het aantal thuiszitters toch stijgt. Toch is de verklaring heel simpel.
Maar die verklaring is ook, hoewel simpel, toch een lang verhaal dat met de jaren is gegroeid. Laat ik bij het begin beginnen.
Kijk: de overheid richtte speciaal onderwijs in voor kinderen die speciaal onderwijs nodig hadden. We zijn nou eenmaal niet allemaal hetzelfde. Sommige kinderen groeien een beetje anders. Sommige kinderen groeien heel erg anders.
Het speciaal onderwijs kreeg vervolgens zoveel voorwaarden opgelegd voor wat betreft het tempo en de eindresultaten dat er na verloop van tijd alleen kinderen terecht konden die daaraan konden voldoen. Daardoor verschoof de doelgroep. Kinderen die echt speciaal onderwijs nodig hadden, konden ook niet meer aan de voorwaarden voor het speciaal onderwijs voldoen en vielen dus daar ook uit. Op reguliere scholen werd door de toenemende controlehonger van de overheid de werkdruk intussen steeds groter. Kinderen die vroeger met wat extra aandacht het regulier onderwijs konden volgen werden verwezen naar het speciaal onderwijs. Het speciaal onderwijs groeide en ging alleen kinderen toelaten die een bijdrage zouden leveren aan hun resultaten. De kinderen die een bedreiging vormde voor het eindresultaat kieperde er aan de andere kant uit. Het aantal thuiszitters nam toe.
De overheid greep in. We kregen de wet op de expertisecentra, de rugzakjeswet. Deze wet had als primair doel het aantal leerlingen in het speciaal onderwijs terug te dringen.
Leerlingen die een verwijzing hadden voor het speciaal onderwijs konden nu met wat extra geld -de rugzak- voor begeleiding in het regulier onderwijs terecht. Dat was heel fijn voor scholen, dat extra geld. Er werden echter geen concessies gedaan aan de eisen die de overheid stelde aan -de eindresultaten van- het onderwijs. Kinderen die vroeger met wat extra aandacht gewoon in het regulier onderwijs terecht konden kregen nu ineens dankzij de uitstekende administratie van de scholen een rugzak vol extra geld mee naar school. Het kostte de belastingbetaler miljoenen. De kinderen die niet aan de voorwaarden van het onderwijs konden voldoen, werden echter nog steeds naar het speciaal onderwijs verwezen. Kinderen die niet aan de voorwaarden van het speciaal onderwijs konden voldoen vielen ook daar nog steeds uit. Het aantal leerlingen in het speciaal onderwijs groeide nog steeds. Het aantal thuiszitters ook. Het kostte allemaal alleen nu nog veel meer.
De rugzakjeswet bracht dus niet de oplossing. Toen kwam de Wet passend onderwijs. Het geld dat beschikbaar was voor de rugzakjes bleef in totale omvang beschikbaar voor passend onderwijs. Het werd echter nu in z'n geheel op de bankrekening gestort van de nieuw in te richten samenwerkingsverbanden van schoolbesturen. Nu was het helemaal feest. Kon je met de rugzakjeswet als assertieve moeder nog eisen stellen aan het soort begeleiding dat je kind nodig had, met de nieuwe wet was dat echt voorbij. De eisen aan de eindresultaten werden nog een stukje zwaarder. Denk erom scholen! Wel je best doen hoor! Maar dan heb je het als school wel helemaal voor het zeggen.
De werkdruk werd een beetje meer, de klassen groter, het lerarentekort nijpend en de scholen rijker.
Aangezien de eisen aan de eindresultaten hetzelfde zo niet zwaarder werden vielen dezelfde kinderen nog steeds uit. De kinderen die het voorheen net wel redden, redden het nu ook niet meer. Het speciaal onderwijs moest nu echt een soort einddiploma's gaan afleveren. En wie wil er nu niet excellent genoemd worden? Weg met de risico leerlingen werd het motto.
Hoe zit het nu met die mededeling van de minister? Er worden meer kinderen terug geleid naar school dankzij passend onderwijs maar het aantal thuiszitters stijgt. Hoe kan dat?
Dat komt omdat er voor de groep kinderen waar het allemaal om zou moeten draaien, de kinderen die niet in het onderwijssysteem passen, al die jaren niets is veranderd. Onze overheid manoeuvreert met al die maatregelen, zonder zich dat misschien zelf te realiseren alleen maar binnen de groep leerlingen die eigenlijk gewoon naar school kan. De groeiende groep thuiszitters zijn de aanleiding voor het ongenoegen maar de maatregelen raken alleen aan de groep kinderen waar niet echt wat mee is. De kinderen die nu worden terug geleid naar school is die groep die het voorheen net wel redde en toen net niet meer en nu dankzij weer een bak geld, net wel.
De scholen slokken het geld op over de rug van de kinderen die er op deze manier nooit bij zullen horen. Aan hen wordt geen tijd en geen geld verspild. En de overheid blijft maar betalen. Zonder te weten waaraan in vredesnaam.
Aan de geldverslindende industrie die onderwijs heet.