Aan: de Gemeenteraad
Rotterdam
Betreft:
- Actieplan Taskeforce Dekkend Netwerk
- Rapport Kinderombudsman
- Rapport Balans
Rotterdam, 15 januari 2025
Geachte leden van de gemeenteraad,
Uit de rapporten van de Gemeentelijke Kinderombudsman, Balans en het Actieplan Taskforce Dekkend Netwerk Rotterdam[1] blijkt dat de problematiek rondom thuiszitters en passend onderwijs in Rotterdam de afgelopen jaren alleen maar is toegenomen. Ondanks tien jaar beleid en aanzienlijke financiële investeringen blijft het aantal (on)geoorloofde thuiszitters groeien. Het aantal geoorloofde thuiszitters neemt bovendien toe doordat scholen kinderen ziekmelden bij de Inspectie van het Onderwijs, wat voorkomt dat deze kinderen als ongeoorloofde thuiszitters worden geregistreerd. Dit proces kan plaatsvinden zonder toestemming van de ouders. De ziekgemelde kinderen worden niet geteld door de inspectie, waardoor een volledig en eerlijk beeld van de thuiszittersproblematiek ontbreekt.
Het meest zorgwekkend is dat de samenwerkingsverbanden, die in 2014 juist werden opgericht om het thuiszittersprobleem op te lossen, in hun actieplan aangeven geen inzicht te hebben in de totale groep kinderen die geen onderwijs krijgt en hun specifieke behoeften. Juist dit gebrek aan inzicht, tien jaar na de invoering van de Wet passend onderwijs, vormt de kern van het probleem en vraagt om directe verantwoording en daadkrachtig optreden van het gemeentebestuur.
Kernpunten
1. Tijdelijke speciale klassen
In het Actieplan Taskforce Dekkend Netwerk worden tijdelijke innovatieklassen voorgesteld, die vanaf het schooljaar 2024-2025 als tussenvoorziening dienen voor kinderen die thuiszitten of wachten op een plek in het onderwijs.
Echter sinds 2019 investeerde de gemeente Rotterdam jaarlijks veel geld in de leerrechtpilot. De leerrechtpilot werd als project gestart in 2019 om juist de geoorloofde thuiszitters een plek te geven. Maar de leerrechtpilot heet nu Onderwijsgericht Dagprogramma en is verhuisd naar Capelle aan den IJssel.
2. De Wet Passend Onderwijs
Veel doelen in het Actieplan Taskeforce Dekkend Netwerk, zoals betere
samenwerking, een dekkend netwerk en maatwerk, waren al onderdeel van de Wet
passend onderwijs (2014). Het herhalen van deze doelstellingen in combinatie
met nagenoeg ongewijzigde maatregelen bevestigt een gebrek aan inzicht en heeft
nog meer verspilling van middelen tot gevolg.[2]
3. Ontbrekende Tijdlijn en Meetbare Doelen
Het Actieplan Taskforce bevat geen concrete tijdlijn of meetbare
doelstellingen. Dit bemoeilijkt het monitoren van voortgang en het afleggen van
verantwoording door de betrokken partijen.
4. Schending van Kinderrechten
De situatie rondom thuiszitters is een schending van het recht op onderwijs,
zoals vastgelegd in Artikel 28 van het Kinderrechtenverdrag. Het feit dat
duizenden kinderen in Rotterdam geen toegang hebben tot passend onderwijs
vraagt om directe en daadkrachtige maatregelen.
5. Geoorloofd thuiszitten
In het Actieplan Taskforce Dekkend Netwerk wordt de indruk gewekt dat geoorloofde thuiszitters een nieuw en onbekend probleem vormen. Het is echter al sinds 2019 bekend bij de gemeente dat kinderen die uitvallen, door scholen worden ziekgemeld bij de onderwijsinspectie.
Conclusie
Na tien jaar passend onderwijs en miljoeneninvesteringen is de situatie in Rotterdam schrijnend. Het groeiende aantal thuiszitters en het gebrek aan inzicht van de samenwerkingsverbanden in de omstandigheden van de kinderen die geen onderwijs krijgen tonen een fundamenteel falen van het systeem. Het niet realiseren van beloofde verbeteringen sinds 2019 vraagt om een structurele herziening van het beleid.
Vragen aan de Gemeenteraad
1. Resultaten en Transparantie
- Hoeveel kinderen zijn sinds 2019 geholpen door de leerrechtpilot?
- Hoe wordt de jaarlijkse investering van vele tonnen gemeenschapsgeld in de
leerrechtpilot verantwoord?
- Waarom wordt de leerrechtpilot nu aangeduid als "Onderwijsgericht
Dagprogramma" en waarom is deze voorziening die uitsluitend bedoeld was
voor Rotterdamse kinderen verhuisd naar Capelle aan den IJssel?
2. Structurele Tekortkomingen
- Waarom heeft het Actieplan Taskforce Dekkend Netwerk geen duidelijke
vernieuwende maatregelen die recht doen aan de verplichtingen onder de Wet
passend onderwijs?
- Hoe verklaart de gemeenteraad dat de samenwerkingsverbanden niet weten welke
kinderen uitvallen in het onderwijs en waarom?[3]
3. Kinderrechten en Urgentie
- Hoe waarborgt de gemeenteraad het recht op onderwijs zoals vastgelegd in
internationale verdragen, waaronder het Kinderrechtenverdrag?
4. Verantwoording en Doelstellingen
- Waarom ontbreekt een tijdlijn met meetbare doelen in het Actieplan Taskforce?
- Welke maatregelen neemt de gemeenteraad om te zorgen dat toekomstige acties
daadwerkelijk resultaat opleveren?
Dringend verzoek aan de Gemeenteraad
1. Inzicht in Thuiszitters
Open een meldpunt voor geoorloofde thuiszitters, zonder risico op
dwangmaatregelen voor ouders en kinderen.
2. Toezicht en Onderzoek
Stel een onafhankelijke onderzoekscommissie in om de effectiviteit van
samenwerkingsverbanden, Koers VO en PPO Rotterdam te beoordelen.
3. Kinderrechten Borgen
Garandeer dat kinderen hun eigen ontwikkelroute kunnen volgen en maak maatwerk
mogelijk.
4. Faciliteer Initiatieven zoals Acato
Ondersteun initiatieven zoals Acato die direct verlichting kunnen bieden aan
thuiszitters en hun gezinnen. Zorg voor structurele financiering en
beleidsruimte om dergelijke projecten te laten slagen.
5. Stimuleer de Samenwerking tussen Scholen en Initiatieven[4]
Maak samenwerking tussen scholen en initiatieven zoals Acato eenvoudiger door
juridische en financiële barrières weg te nemen en samenwerkingsconstructies
actief te stimuleren. Dit bevordert maatwerk en biedt kinderen sneller een
passende plek.
Ik zie uw reactie met belangstelling tegemoet.
Sas Boot-Ton, directeur Acato
[1] Thuiszitters, wie zit ermee? 2024 ORR; Thuiszitters tellen 2024, een ander licht op passend onderwijs, Balans; Actieplan Taskeforce Dekkend Netwerk, 2024, Koers-VO e.a.
[2] Stellaard, S. Boemerangbeleid Boom 2023, S.
[3] Lekkerkerker, E.C., Het moeilijke kind: tien jaren medisch-opvoedkundige bureaux, Eibergen, 1928, Berk, T.J.C. e.a., Kinderen met leer en opvoedingsmoeilijkheden aan twee Amsterdamse L.O.M. scholen, Erven 1963, VNG, Met andere Ogen, rapport 2018, Onderwijsraad, Advies Passend onderwijs opnieuw onder de aandacht, 2018
[4] Movisie, Gedragswerk, Initiatievencollectief, www.movisie.nl/initiatieven-collectief
